Kendi Etrafında Dönen Altı Kafa: D Grubu

1933 yılında Eylül ayında 5 ressam (Nurullah Berk, Cemal Tollu, Zeki Faik İzer, Abidin Dino, Elif Naci) ve 1 heykeltraş (Zühtü Müridoğlu) tarafından kurulan sanat topluluğudur. Türkiye'de kurulan dördüncü sanatçı topluluğu olması nedeniyle, Nurullah Berk'in de önerisiyle alfabenin dördüncü harfi ç'yi atlayarak D ismini almışlardır. Ayrıca D'nin kendi şeklini geometrik forma da benzetmeleri söz konusudur. Türkiye'de resim ve heykel anlayışında 50 yıl bir gecikme olduğunu düşünüyorlardı ve bu sebeple empresyonizm anlayışını reddetmişlerdir. Kendilerine geometrik kompozisyonla ön plana çıkması sebebiyle kübizm ve konstrüktivizmi yakın buluyorlardı.

Peyami Safa tarafından desteklenen grubun ilk sergisinin broşüründe yer alan manifestoyu ise yine Peyami Safa yazmıştır; " D grubu manga değil. Ne sağa çark, ne sola. Ne de başçavuş. Kendi etrafında dönen altı kafa; altı çift göz ki maddenin üstüne de, içine de bakıyor ve ölüde bile gizlenen canı arıyor gibidir. Yeni resim değil bu; avrupalı yahut yerli resim de değil- resim. Ne delacroix, ne cezanne, ne manet, ne monet, ne pisarro, ne picasso. hayır: Abidin, Cemal, Nurullah, Naci, Zeki, Zühtü. Ne ekol, ne akide. Kaideleri bir kelime: resim. Ama öküz ve fotoğraf aynı şeyi görürler. Hiçbir insan başka bir insanla aynı şeyi görmez. Nazariye yapmıyorum. Bilinen şeyler, d grubunun altı ayrı bakış açısı olduğunu bir kez daha söylemek istedim. Bu altıgenin köşelerini birbirine bağlayan hiçbir şey yok mu? Olacak. Yahut bir benzerlik formülü çıkarabilirsiniz. En tabiilerini alalım: arkadaşlık. Bir çağdan olmak ve ressam olmak. Hatta bazı estetik bağlar da bulunabilir. fakat aman.. Söze ve nazariyeye düşmeyelim ve buyurun sergiyi gezelim. Eğer orada bizi görüşümüze tıpatıp uyan bir eser varsa kötüdür. Çünkü aynı şeyi görme hassası, aynada, fotoğrafta ve öküzde vardır. Bizim gibi görmeyen d grubunun gözlerinden öperim.''

Görseldeki eserler sırayla;

Cemal Tollu - Toprak Ana

Nurullah Berk -Ütücü Kadın

Abidin Dino - Madenci

Elif Naci - Gelincikler

Zeki Faik İzer - Balıklar

Zühtü Müridoğlu - Balerin